दुप्चेश्वर जात्राको रौनक

रामहरि न्यौपाने(रासस)

त्रिशूली–ऐतिहासिक धार्मिक महत्व बोकेको दुप्चेश्वर महादेवको मन्दिरमा धान्यपूर्णिमाको अवसरमा लाग्ने मेलाको रौनक अझैं छ । धान्यपूर्णिमाको अवसरमा दुप्चेश्वर मन्दिरमा जात्रा चलिरहेको छ । हरेक वर्ष मङ्सिर पूर्णिमा अर्थात् धान्यपूर्णिमाको अवसरमा ठूलो मेला लाग्ने दुप्चेश्वर महादेवको मन्दिरमा यो वर्ष पुस १० गते एकादशीदेखि शुरु भएको मेलाको विशेष रौनक सोमबारदेखि शुरु भएको हो ।

मन्दिरका पुजारी भगवानहरि धितालकाअनुसार त्रयोदशीदेखि पूर्णिमासम्म विशेष पूजा र आरधना गर्न लागिएको छ । ‘कोरोना भाइरस सङ्क्रमणका कारण मन्दिरमा नियमित पूजाआरधना मात्र गर्ने तयारी भए पनि एकादशीदेखि नै पूजा गर्नेको चहलपहल बढेसगैँ जात्रालाई नियमित रूपमा चलाइएको हो’, उनले भने, ‘दर्शनार्थीको व्यवस्थापन, स्वास्थ्यसेवा, सुरक्षा बन्दोबस्ती, भेटी र सवारी साधनको पार्किङलगायतको प्रभावकारी व्यवस्थापन गरिएको छ ।’ ‘दुप्चेश्वर क्षेत्र विकास कोष’ मार्फत दुप्चेश्वर गाउँपालिकासँगको समन्वयमा सो व्यवस्थापन गरिएको छ ।

कोरोना भाइरस सङ्क्रमणका कारण पछिल्लो समयमा मन्दिरमा आरती एवं भक्तिसङ्गीत मात्र चलाइने गरिएको भए पनि पूर्णिमाको अवसरमा लाग्ने जात्रा तथा भगवानको दर्शनका लागि एकादशीदेखि मन्दिर खुला गरिएको छ ।

स्थानीयवासीका अनुसार करिब दुई सय वर्षअघि स्थानीयवासी वासु तामाङको गाई तादी (सूर्यमती)नदी किनार छेउको भीरमा पुगी बच्चा जन्माएर भगवानलाई दूध चढाइ बसेको स्थानलाई भक्तजनले दुप्चेश्वर महादेव स्थापनाको रूपमा पूजा आराधाना तथा आस्था प्रकट गर्ने गरेका छन् ।

समुद्र मन्थन गर्दा निक्लिएको विष सेवनपछि छट्पटिएका महादेव शिव काठमाडौँको पशुपतिनाथ मन्दिर हुँदै दुप्चेश्वरमा बास बसेर गोसाइँकुण्ड गएको किम्बदन्ती पनि जोडिन्छ । ‘भक्तजनले जे माग्यो त्यो सिद्ध गराउने’ भगवानको रूपमा पुजिने दुप्चेश्वर महादेवले विशेषगरी सन्तानमा पनि पुत्रलाभ गराउने महादेवको रूपमा विश्वासका साथ भक्तजन मन्दिरको दर्शनका लागि आउने गरेको पुजारी भगवानहरि धितालले बताए ।

मन्दिरमा दर्शन गरेमा सन्तानको प्राप्ति, बोली नफुटेका बालबालिकाको बोल्न सक्ने, गाईभैँसीँको दाम्लो चढाएमा फलिफाप हुनेलगायतको आस्था र विश्वासमा मन्दिरमा दर्शन गर्न भक्तजन पुग्ने गरेका छन् । ‘सानो पशुपतीनाथ’ को रूपमा परिचित महादेव दुप्चेश्वर गाउँपालिका–३ मा अवस्थित छ । उक्त स्थानसम्म जान भौगोलिक रूपमा कठिन हुने हुँदा एक पटक पुग्नु नै पर्छ भन्ने धेरै भक्तजनको भाकल पूरा गर्न आवश्यक व्यवस्थापनका लागि आफूहरू सक्रिय रहेको गाउँपालिका अध्यक्ष योविन्द्रसिंह तामाङको छ । उनका अनुसार जात्रामा सहभागी भक्तजनका लागि आउजाउ सहज बनाउन रामती बजारसम्म नै यातायातको साधन सञ्चालनमा ल्याइएको छ । त्यहाँबाट १५ मिनेटको पैदलयात्रामा मन्दिरसम्म सजिलै पुग्न सकिने भएको छ ।

जात्रामा सहभागी भक्तजनको लागि थर्पु, बास बस्न अस्थायी आवास, जात्रामा सहभागी हुने झाँक्री, लामा, ठ्याङ्ग्रेहरूका लागि थप सुविधाको समेत व्यवस्था मिलाइएको छ । सो जात्रा मेलामा धुपिक, डोको, थुञ्चे बिक्री हुने गरेको भएपनि लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज प्रवेशमा गरिएको कडाइले हस्तकलाबाट उत्पादित सामग्री बेच्न बस्नेको सङ्ख्या पछिल्लो वर्ष घट्दै गएको छ ।

‘दुप्चेश्वर क्षेत्र विकास कोष’का अनुसार गतवर्ष धान्यपूर्णिमाको अवसरमा पन्ध्र हजार दर्शनार्थीले दर्शन गरेकोमा यो वर्ष कोरोना रोगको सङ्क्रमण जोखिमका कारण दर्शनार्थी कम हुने देखिएको छ ।

दुप्चेश्वर महादेवको दर्शन गर्न नुवाकोट, सिन्धुपाल्चोक, रसुवा, धादिङ, काठमाडौँ, गोरखा, मकवानपुर, चितवनलगायत जिल्लाबाट दर्शनार्थी आउने गरेका छन् । गतवर्ष धान्यपूर्णिमाका अवसरमा १५ हजारभन्दा बढी दर्शनार्थीले दर्शन गरेकाले यस वर्ष कोरोना भाइरस सङ्क्रमण जोखिमका कारण त्योभन्दा कम हुने अनुमान गरिएको छ ।