काठमाडौंमा वायु प्रदूषणका कारण आँखा पोल्ने र टाउको दुख्ने समस्या

काठमाडौं- काठमाडौं उपत्यकामा वायु प्रदूषण उच्चस्तरमा पुगेको छ । विगत केही दिनदेखि बढेको प्रदूषणका कारण उपत्यकामा बसोबास गर्ने मानिसहरू आँखा पोल्ने, नाक चिलाउने, टाउको दुख्ने, घाँटी दुख्ने तथा स्वासप्रश्वासमा समस्या देखिएको गुनासो गरिरहेका छन् ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयले वायु प्रदूषणको असर कम गर्न अनावश्यक रूपमा बाहिर ननिस्कन, बाहिर निस्कनै परे अनिवार्य रूपमा मास्क लगाउन र चस्मा प्रयोग गर्न आग्रह गरेको छ । मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. प्रकाश बुढाथोकीका अनुसार, वायु प्रदूषण मुटु, रक्तनली, फोक्सो, मस्तिष्क, आँखा, नाक, कान, घाँटी लगायतका अंगहरूमा गम्भीर असर पार्न सक्छ । साथै, दम, क्यान्सर जस्ता नसर्ने तथा दीर्घ रोगहरूको जोखिम समेत बढ्ने उनले बताएका छन् । वायु प्रदूषणका कारण गर्भवती महिलाहरू र नवजात शिशुहरूमा समेत गम्भीर असर पर्न सक्ने भएकाले विशेष सावधानी अपनाउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।

वातावरण विभागका अनुसार, उपत्यकासहित देशका विभिन्न ठाउँमा लागेको वन डढेलो, सवारी साधन, उद्योग कलकारखाना तथा फोहोर जलाउँदाको धुवाँका कारण वायु प्रदूषण उच्च बनेको छ । विभागका अनुसार, अहिले भक्तपुरको वायु प्रदूषण सूचक (एक्यूआई) ४७६ पुगेको छ भने काठमाडौंको ४२८ र धनगढीको ४९६ मापन गरिएको छ, जुन स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै हानिकारक स्तर हो ।

वायु प्रदूषणको प्रभाव कम गर्न वातावरण विभागले वनमा डढेलो नलगाउन, घरायसी तथा ठोस फोहोर, प्लास्टिकजन्य फोहोर तथा कृषिजन्य अवशेष नजलाउन आग्रह गरेको छ । साथै, सवारीसाधनको नियमित मर्मत, उद्योग कलकारखानामा स्वच्छ ऊर्जाको प्रयोग तथा सडक तथा निर्माण कार्यबाट उत्पन्न हुने धुँवा-धुलोको नियन्त्रण गर्न आवश्यक उपाय अपनाउन अनुरोध गरेको छ ।

मौसम विभागका अनुसार, काठमाडौं उपत्यकामा लागेको बादल फाट्न अझै केही दिन लाग्नेछ। मौसमविद् बिनु महर्जनका अनुसार, शुक्रबारदेखि वायुको वेग अधिक हुने सम्भावना रहेकाले क्रमशः सुधार भई आकाश खुल्दै जानेछ। उनले तापक्रम पनि क्रमशः बढ्ने अनुमान गरेकी छिन् । यद्यपि, चैत, वैशाख र जेठ महिनामा डढेलो लाग्ने र पानी नपरेसम्म वायु प्रदूषण उच्च नै रहने सम्भावना रहेको मौसमविद्हरूको भनाइ छ ।

वातावरण विभागले वायु प्रदूषणले स्वास्थ्यमा पर्ने असरलाई ध्यानमा राख्दै अत्यावश्यक काम बाहेक बाहिर ननिस्कन, विशेषगरी बालबालिका, वृद्धवृद्धा, स्वासप्रश्वास तथा मुटुका रोगी र गर्भवती महिलाहरूलाई विशेष सावधानी अपनाउन अपिल गरेको छ । साथै, स्वास्थ्य संस्थाहरूले पनि वायु प्रदूषणको असर कम गर्न सक्ने उपायहरू अवलम्बन गर्न सुझाएका छन् ।