निर्वाचनका लागि सक्रिय भयो आयोग, १५ माघमा मतदाता नामावली जारी गर्ने प्रस्ताव

काठमाडौँ – निर्वाचन आयोगले मध्यावधि निर्वाचनका लागि भइरहेका तयारी र कार्यक्रमबारे आइतबार दलहरूलाई जानकारी दिँदै माघ १५ गते मतदाता नामावली प्रकाशन गर्ने प्रस्ताव गरेको छ।

सरकारले प्रतिनिधि सभा विघटन गर्दै वैशाख १७ र २७ गते दुई चरणमा प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको मिति घोषणा गरेकाले आयोगले त्यसबारे भइरहेको आन्तरिक तयारीबारे आइतबार दलहरूलाई जानकारी गराएको हो। यद्यपि, प्रतिनिधिसभा विघटन गर्ने सरकारको निर्णयबारे सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा विचाराधीन छ।

आयोगका अनुुसार माघ १५ गते कार्यक्रमको सूूचनासहित मतदाता नामावली प्रकाशन गर्ने, कुुनै नाम वा विवरण त्रुुटि भएमा सच्च्याउन १६ र १७ गते निवेदन दिने र कसैले झुुठा विवरण दिई मतदाता नामावलीमा नाम समावेश गरेको भए प्रमाणसहित सोही मितिमा नै उजुुरी तथा दोहोरो नाम हटाउन निवेदन दिने कार्यक्रम तय भएको दलहरुलाई जानकारी गएका थिए । प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलियाले मध्यावधि निर्वाचन सम्पन्न गर्न आयोगबाट सम्पादन भइरहेका कामबारे दलहरूलाई जानकारी गराएका हो।

माघ १८ गते उजुुरी परेका मतदातालाई प्रमाणसहित सफाइको मौका दिइने, माघ २० गते मतदाताले दिएको सफाइका आधारमा उक्त मतदाताको नामावलीबाट नाम हटाउने वा राख्ने सम्बन्धमा प्रमुुख नाम दर्ता अधिकारीसमक्ष सिफारिस गरिने छ ।

माघ २१ गते नाम हटाइएको वा हटाउन सिफारिस गरेको सूचना कार्यालयमा प्रकाशित गरिने आयोगको कार्यतालिकामा उल्लेख छ । मतदाता नामावली अद्यावधिक र निर्वाचनस्थल पुुनरावलोकन गर्ने सम्बन्धमा जिल्ला र स्थानीय तहमा हुने बैठक, छलफल तथा अन्तरक्रियामा अर्थपूर्ण सहभागिताका लागि पनि आयोगले सबै राजनीतिक दलसँग आग्रह गरेको छ ।

उक्त कार्यमा आमनागरिकको व्यापक सहभागिताको सुनिश्चित गर्न र जागरुक तुुल्याउन आवश्यक रहेको बताउँदै आयोगले त्यसका लागि दलहरुबाट सहयोग र सहजीकरण हुने अपेक्षा राखेको छ । आयोगले जिल्ला मतदानस्थल तथा मतदान केन्द्र सिफारिस समितिलाई माघ १७ गतेभित्र मतदान र केन्द्रसम्बन्धी सिफारिस गरी आयोगमा पठाउन यसअघि नै निर्देशन दिइएको छ ।

छलफलमा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा), नेकपा (दाहाल– नेपाल) समूह, नेपाली कांग्रेस, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, विवेकशील साझा पार्टीलगायत ११ राजनीतिक दलका प्रतिनिधि सहभागी थिए । आगामी वैशाख १७ गते र २७ गते दुई चरणमा प्रतिनिधिसभा सदस्यको निर्वाचन गर्ने गरी यसअघि नै निर्वाचन हुने घोषणा भइसकेको छ ।

प्रमुख निर्वाचन आयुुक्त थपलियाले निर्वाचन व्यवस्थापनमा पालना गर्नुपर्ने न्यूूनतम मापदण्ड र प्रारम्भिक तयारीबारे जानकारी दिए । उनले भने, “अद्यावधिक र पुुनरावलोकन गर्न प्रचारप्रसारका लागि सबै साधन र स्रोत त्यही नै पठाउँछौँ। समयको व्यवस्थापनलाई पुनरावलोकन हुनेछ, मतदाता नामावलीमा नहुनु पर्ने व्यक्ति रहनुभएन, दोहोरो हुनु भएन, विश्वास छ, दलका प्रतिनिधिले सोही अनुुसारको सहयोग पुर्‍याउनु हुनेछ ।”

छलफलमा हाल घोषणा भएको निर्वाचनको आवश्यकता र औचित्यबारे दलगत धारणा राख्दै राजनीतिक दलका प्रतिनिधिले राज्यका सबै संयन्त्र निर्वाचनमा केन्द्रित भएकाले जनादेशमा जाने कुरालाई अस्वीकर गर्न नहुने धारणा राखेका थिए।

नेकपा दाहाल–नेपाल समूूहको नेकपाका प्रतिनिधि राजेन्द्रप्रसाद पाण्डेले नामावली अद्यावधिक र निर्वाचनस्थल र केन्द्रबारे दलका तर्फबाट एकदुई दिनभित्रै लिखित सुुझाव प्रस्तुुत गर्ने बताए । नेपाली कांग्रेसका आनन्दप्रसाद ढुुङ्गानाले दलको आधिकारिक उम्मेदवारकै नाम मतदाता सूचीमा नरहने तथा एकघरका व्यक्तिका फरक–फरक निर्वाचन केन्द्रमा नामावली हुने विगतको त्रुटि सच्च्याउन सुझाव दिए ।

नेकपाका बाबुुराम दाहालले निर्वाचन तोकिएर उपयुुक्त वातावरण बनिसकेकाले स्वस्फूूर्तरुपमा कार्यक्रम अघि बढाउन आवश्यक रहेको बताएका थिए । उनले मतदाता अद्यावधिकका लागि समय बढाउन र त्यसका लागि व्यापक प्रचारप्रसारको आवश्यकता औँल्याए ।

राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) का सुशील श्रेष्ठले प्रमुुख राजनीतिक दलको प्रभाव र पहुचका आधारमा निर्वाचन केन्द्र तोक्ने कार्य अन्त्य हुन आवश्यक रहेको र विदेशमा रहेका नेपाली नागरिकको मतदान गर्ने अधिकार सुनिश्चित गर्न सुझाव दिए ।

नेपाल मजदूर किसान पार्टीका प्रेम सुुवालले ‘राजनीतिक दलभीडमा चल्ने नभई विचार र सिद्धान्तमा आधारित हुनुपर्ने भएकाले हाल कायम रहेको मत सीमाका आधारमा राष्ट्रिय दलको मान्यता पाउने विषयलाई संशोधन जरुरी छ’ भने ।

नेपाली जनता दल, जनता दल नेपाल, विवेकशील साझा पार्टीलगायत दलका प्रतिनिधिले ठूूला राजनीतिक दलका उम्मेदवारले निर्वाचन आचारसंहिता बेवास्ता गर्ने विगतका प्रवृत्तिलाई दोहरिन नदिने तथा मतदातामैत्री हुने मतदानस्थल र केन्द्रको व्यवस्थापन गर्न सुझाव दिएका थिए ।